Wykresy świecowe to bardzo szeroki temat. Na temat formacji na nich występujących spokojnie da się napisać oddzielną publikacje, przez co ten niniejszy wpis będzie najobszerniejszy. Wykresy świec japońskich cechują się nieco łatwiejszą obserwacją zależności cenowych. Łatwiejszy wizualny odbiór, to jedna z ich zalet. Japończycy zawsze starali się analizować przyczynę, a nie skutek zajścia pewnej sytuacji, tak więc wykresy świecowe dają możliwość obserwacji psychologii graczy powodującej te a nie inne zachowania rynku. Należy pamiętać, że emocje inwestorów takie jak strach, nadzieje czy chciwość mają bezpośredni wpływ na rynkową sytuację. Czynnik psychologiczny uwydatniony daleko bardziej przez wykresy świecowe niż przez inne wykresy, to bardzo ważne zagadnienie.
Formacje świecowe składają się z jednej lub kilku świeć lecz rzadko więcej niż sześciu. Tak jak w przypadku omówionych wcześniej formacji, również formacje świecowe posiadają swoje przeciwstawne odpowiedniki. Formacja zapowiadająca wzrost, ma swój odpowiednik w postaci formacji zapowiadającej spadek i vice versa.
Kształty świeć
Rysunek 1. Podstawowe świece wykresów świecowych.
Zarówno korpus świecy jak i cienie posiadają w praktyce różne długości, co powoduje powstanie kilku podstawowych typów świec pojedynczych, które same w sobie stanowią formacje lub są ich składowymi.
W zależności od ruchu cenowego w danym przedziale czasu, najbardziej podstawowymi kształtami świec są przedstawione na powyższym rysunku. Wysokie i niskie korpusy oddają różnicę kursu pomiędzy ceną otwarcia, a ceną zamknięcia, podczas gdy ciebie oddają zakres zmienności ruchu, który odbył się pomiędzy cena otwarcia i zamknięcia (najwyższa cena, którą kurs osiągnął w danym przedziale czasu znajduje się na końcu cienia nad korpusem - "uwakage", natomiast najniższa cena z tego przedziału czasu znajduje się na końcu cienia pod korpusem - "shitakage"). Jeżeli cena otwarcia znajduje się na tym samym poziomie, co cena zamknięcia, mimo iż w czasie danego okresu nastąpiły ruchy ceny, to taka świeca nazywa się świecą "Doji" (trzecia na rysunku 1).
Oprócz wspomnianych, istnieje jeszcze kilka specyficznych kształtów świec będących wariacjami powyższych. Mają one duże znaczenie przy analizie formacji na wykresach świec japońskich. Wśród nich rozróżnia się:
- Czarne i białe Marubozu
- Marubozu otwarcia i zamknięcia
- Szpulki
- Ważka,Nagrobek i Czterocenowe Doji
- Gwiazdy
- Parasolka
Czarne i białe Marubozu
Słowo Marubozu oznacza w języku japońskim "krótko obcięty" lub "łysa głowa". Czarne i białe Marubozu to świece nie posiadające cieni ani nad, ani pod korpusem.
Rysunek 2. Czarne i Białe Marubozu.
Czarne Marubozu to świeca uważana za niezwykle słabą. Znajdziemy ją w formacjach kontynuacji trendu spadkowego lub formacjach odwrócenie trendu spadkowego. Kształt ten może oznaczać ostatnią fazę sprzedaży. Często świeca ta określa ostatni okres trendu spadkowego, dlatego też znajdziemy ją w wielu formacjach odwrócenia tegoż trendu.
Białe Marubozu stanowi przeciwieństwo czarnego Marubozu. To silna świeca stanowi często fazę kontynuacji trendu zwyżkowego lub odwrócenia trendu zwyżkowego.
Marubozu otwarcia i zamknięcia
Świece tego typu nie posiadają jednego z cieni. Marubozu otwarcia nie posiada cieni po stronie otwarcia - w przypadku świecy białej brak cienia dolnego, a w przypadku świecy czarnej brak cienia górnego. Marubozu zamknięcia wygląda odwrotnie - brak cieni po stronie zamknięcia.
Rysunek 3. Marubozu otwarcia
Rysunek 4. Marubozu zamknięcia.
Szpulki
Świece tego kształtu mają krótkie korpusy, podczas gdy ich cienie są bardzo wydłużone. Świece takie oznaczają niezdecydowanie co do wzrostu lub spadku ceny. Kolor tych świec nie jest tutaj najistotniejszy.
Rysunek 5. Świece w kształcie szpulki.
Ważka, Nagrobek i Czterocenowe Doji
Świece Doji posiadają bardzo mały korpus. Gdy cena otwarcia jest równa mniej więcej cenie zamknięcia, to korpus takiej świecy występuje w postaci poziomej kreski. W zależności od długości cieni wyróżniamy świece:
- "Doji na wysokich nogach", jeżeli górny i dolny cień są mniej więcej równe,
- Ważka Doji, jeżeli otwarcie i zamknięcie stanowi również maksimum w danym okresie.Występuje wtedy tylko cień dolny (shitakage)
- Nagrobek Doji - jeżeli otwarcie i zamknięcie znajduje się na poziomie minimum w danym okresie. Występuje wtedy tylko cień górny (uwakage)
- Czterocenowe Doji występuje, jeżeli cena otwarcia, cena zamknięcia, minimum i maksimum występują na tym samym poziomie. Taka świeca nie posiada cieni.
Rysunek 6. Świece Doji a) Doji na wysokich nogach, b) Ważka Doji, c) Nagrobek Doji, d) Czterocenowe Doji.
Świece Doji zazwyczaj występują w punktach zwrotnych rynku. Mogą wskazywać zarówno na odwrócenie trendu spadkowego jak i wzrostowego. Ze względu na charakterystyczną budowę dosyć łatwo je rozpoznać.
Gwiazdy
Są to specyficzne świece. Zachodzą one wtedy, gdy mały korpus jest oddzielony z góry lub z dołu luką cenową. Luka cenowa powstaje na skutek bardzo małej ilości transakcji, co w przypadku bardzo płynnego Forexu zdarza się wyjątkowo sporadycznie. Luka cenowa ma miejsce wtedy, gdy cena minimalna z danego przedziału czasu jest wyższa od ceny maksymalnej z poprzedniego przedziału lub na odwrót - cena maksymalna z obecnego przedziału czasowego jest mniejsza niż cena minimalna z poprzedniego przedziału czasu. Luki tego typu znajdziemy na przykład na rynku kontraktów terminowych, na forexie praktycznie nie zachodzą więc więcej nie będziemy na ten temat mówić.
Parasolki
świece w kształcie parasolek posiadają długie cienie pod korpusem, ale nie posiadają żadnych cieni nad nim. W odróżnieniu od odpowiednich świec Marubozu korpusy parasolek są krótkie. Parasolkiu są silnymi sygnałami zmiany trendu.
Rysunek 7. Świece parasolki.
